Wim Valk zwiert net met zijn vingers over de verschillende plankaarten die voor hem op tafel liggen als buiten plots een gillende brandweerauto over de N377 schiet.
Met in de achtervolging een eveneens loeiende politiewagen spoeden de hulpdiensten zich naar het oostelijke gedeelte van Nieuwleusen. De projectleider van waterschap Groot Salland kijkt er even naar, maar gaat verder met zijn uitleg over de herinrichting van de Beentjesgraven, de watergang die deels door Nieuwleusen en deels door Punthorst loopt. “Maar wellicht kunnen we beter even terplekke kijken”, stelt Valk voor, in het tijdelijk gehuurde kantoor op bedrijventerrein De Grift. En dan blijkt al snel waar de spuitgasten en dienders voor zijn aangerukt; de ietwat te ijverige graafmachines hebben langs het water een gaslek veroorzaakt. Een duidelijker teken dat de werkzaamheden rond de Beentjesgraven zijn begonnen is bijna niet denkbaar. Voor niet minder dan twee miljoen euro wordt het afwateringskanaal van de Dedemsvaart compleet heringericht. Vijf inmiddels overbodige bruggen worden verwijderd, oevers verflauwd om het water meer de ruimte te geven. “Overbodige kunstwerken”, legt Valk uit op een van de nutteloze bruggen. “Door de verkaveling hebben bijna alle boeren inmiddels hun grond ten noorden of ten zuiden van de Beentjesgraven liggen. De noodzaak van oversteken is verdwenen.”
Dat was vroeger wel anders, toen de agrariërs in de jaren 60 de ene brug na de andere aanlegden. In totaal 25 over een lengte van pakweg tien kilometer, sommige zo dicht op elkaar dat een polsstoksprong van de een naar de ander een plons áchter de brug betekent. De wateroversteken worden nu langzaam maar zeker onder een laag mos bedekt, de blauwwit geverfde leuningen veranderen in roest. Sommige bruggen worden gebruikt als parkeerplaats voor caravans, combains of als opslagplek van oudijzer. “Voor ons is elk obstakel er een teveel”, vindt toezichthouder Henri Wijngaards. “Het kan altijd de doorstroming hinderen. Bovendien hebben we meer ruimte voor het water nodig.” Zeker als de Beentjesgraven bij hevige regenval buiten haar oevers treedt. De sloot van boer Beentjes, vernoemd naar de agrariër die in de zeventiende eeuw al de ‘oude’ Beentjesgraven groef als afwatering voor zijn weilanden, vormt het bassin voor het overtollige water van de Dedemsvaart. “We willen de pijn verspreiden”, legt Valk uit. “Nu is het zo dat als er in de Beentjesgraven en de Dedemsvaart teveel water komt, het kanaal bij Hasselt buiten haar oevers treedt. Daar willen we alles niet op afwentelen.”
De komende maanden worden naast de vijf bruggen nog vier dammen – ‘een brug, maar dan zonder betonplaat’ – afgebroken en verschillende stuwen en duikers vervangen. “Op 1 november moet de klus geklaard zijn, we hebben namelijk met subsidies te maken. Provinciaal en Europees, in totaal 1,1 miljoen euro. Ja, dus ook van Griekenland. Krijgen wij ook wat terug.” Zonder gekkigheid, de graafmachines zullen de komende maanden zich naar hartelust een weg door de oevers tussen Balkbrug en Nieuwleusen bijten. Sloopploegen maken korte metten met de bruggen. En het lek? Dat werd met dezelfde ijver snel weer gedicht. Er is immers werk aan de winkel.
